www.meldal.no

På garda med my tegang på lauvskog og med stort vedforbruk (fler generasjona), vart kvestved my bruka. Mang rydda skog og la an kulturbeto, da vart det my raskskog, men grene ætte vedhæggingvart det mest tå.

Veden vart dregge samen i haua for å lett nedkjøringa. Vedkjøring vart gjort om vinteren. Her på garden vart kvestveden lagt attmed kjørbrufoten og det koin bli ei bra bra høgd på den.

Kvestvedhæggar var det på mang garda, men det koin å vårrå grende som bruka den sommo - gikk på omgang. Det va dem som stelt te hæggara for salg, men for det mest vart dem testelt ætte praktisk sans tå den som trong dem. Det va greitt at fler koin hjælp te når det va kvestvedhægging. Vedstrangan eill grenin mått dråggås bort åt kvestvedhæggarn, det vart luggumt arbeid for halvstor onga eill en kårkall. Kvestvedhæggarn ha skarpe kniva, så å mat den gjor han far sjøl.

Kvestvedskjula ha gjennomtrekk så veden vart go og tær ætte kvart. En koin å'hægg kvestved med æks i passende lengde - den vart stabla opp og kalla småved. 

Kvestvedfyring va arbeidsomt og ga my rot. Veden vart innberre i kælfat og plassert attmed eill poind omn, den vart itj blanda med annan ved i vedkassin. Omnsringan vart løfta tå og lagt oppå omn. Så va det å ta et godt tak og få med my kvestved millom hend å trø det i omn, helst småkvest poind og grovar oppå. My røk steg det opp firri ringen kom på att. Vart det lagt inn i omn med det va my glø att, vart det varme te gangs.

Stor vedkomfyr va det bra å hå, og på den koin det vårrå vassbeholdar. Komfyren va itj berre te å kok mat på og te å gje varme. Over omn va det steng eill snore te å tørk klæ på. Puttisan åt karan mått vårrå tær når dem drog åt marken - likens med kluta og småklæ. Våtta og anna vart tørka på kasserolle-lokk, og i ytterkantan på omn der det itj va så varmt vart det lagt råe vedskio, der skor koin settast te tørk. Va det arbeidsfælk og onga på garden, vart det stort behov for tørking tå ett ell anna.

Skjer fer me ei kald og regnfoll slåttonn der arbeidsklea vart hengt på stolrøgga kring omn og svettlokta blanda se mad angin tå nyslie gras, og en kom se mest itj bortåt omn å kok kaffe ætte meddagskvila.

Om hausten va det trøsking, 7-8 kara va i arbeid på låvin. dem koin hald på både i en og to dåggå, ja mær å'når motorn sle se rang - som den my gjor. My støv vart med inn som blanda se med rusk ætte kvestveden. Men oss sopa gælve den tida, det koin bli store haua på støvbrettet - både en og to gong om dagen.

I senar år når ongan voks te vart dem med far sin på trøsking. Farin som ha arbeidd sia han va gutongen ment at det va bra at ongan lært se å arbei - men det va itj lik artig for dem allvei. Kameratan som va så heldig å itj vårrå frå gård, sto der å venta te ongan va ferdig. Det vart my klævask når ongan va med på gardsarbeid eill i fjøset.

Minnes å' potetopptaking der stævlan va på inn, men dem kosta da tå se. To gong mått gælve vaskast skoil det bli som fær.

Det va et storarbeid å vask roindt i daglegstuggu, det vistes der raningan slutta og over omn va det bront tå røk poind taket. Det kom i handelen nå omnsplato, dem ha tagga og rifla poind. Koin løfta tå hele plata, røken steg opp som fær, men fylt en ti godt med kvestved og plata vart varm, hild varmin leng. No koin oss anskaff flatbåtna kasserolla, for eni lettels å slepp alt sotet.

Men kvestvedfyringa minka ætte Aurakrafta kom i 1952, ætte kvart som oss såg oss råda te å innstaller og kjøp elektrisk komfyr. Mang fikk å'te et tørkerom og et lite bad - basstubad i kjillarn med vedfyring vart måtin, men tungvint. Den stor vedkomfyren vart erstatta med jutulomn, og no bynda oss å tenkj støv. Greiast at ongan lekt se ut og itj hå ongan inn.

Lærar Hoel på Grefstad skule sa i 50-åra - Tykje synd ti ongan no for tida, det ha vårte så fint sjå fælk at dem vil mest itj hå ongan inn. Da e voks opp va det hæggstabbe inn i daglegstuggu så oss fikk hald på å spikk attmed og karan koin stell sållåpinnaog annå småtteri.

Ja så leng atti tida koin karan held se fresk med så my støv og lort okring se. No kjem støvsugarn fram når oss skjer en lodott, men no e det mang som mest itj fæ pust - ordet allergisk va itj nemnt fær.

Ved Ella Dalsegg

Årbok 34, 1993. Meldal Historielag

Red: HSE